INSTYTUT NAUK O POLITYCE I ADMINISTRACJI

W dniu 12 marca 2025 r. miał miejsce kolejny wykład w naszym projekcie. Tym razem odbiorcami byli nauczyciele i uczniowie ze Szkoły Podstawowej im. gen. F. Kleeberga w Woli Gułowskiej. W trakcie wykładu prof. Arkadiusz Indraszczyk zapoznał słuchaczy z pojęciem praw człowieka, historią ich wprowadzenia do systemów państwowych oraz ich rolą w ochronie jednostki przed aparatem władzy państwa. Przedstawiony został również system ochrony praw człowieka w Polsce oraz w Unii Europejskiej, ze zwróceniem szczególnej uwagi na rolę niezawisłych sądów oraz możliwości odwoływania się od wyroków pierwszej instancji.

Jednym z praw człowieka jest jego prawo do informacji. Stanowiło ono swoiste wyzwanie metodyczne wykładu, w którym, z uwagi na wiek większości audytorium, należało unikać powszechnie używanych w nauce i debacie publicznej wyrażeń naukowych. Biorąc pod uwagę jakość rozmów i wypowiedzi uczniów, podczas wykładu, wydaje na się, że udało się w odpowiedni i zrozumiały dla nich sposób przekazać treści dotyczące praw człowieka.

W dniu 21 listopada 2024 r. o godz. 18.00 odbył się kolejny wykład otwarty w naszym projekcie. Zatytułowany został: „Prawa człowieka jako wartość nienaruszalna i niezbywalna”.

Dr hab. Arkadiusz Indraszczyk dokonał analizy wybranych systemów filozoficznych począwszy od judaizmu, przez filozofie antycznej Grecji, Rzymu, chrześcijaństwa, po wiek XX pod kątem badania praw natury i wywodzenia z nich praw przynależnych człowiekowi. Bez względu na system filozoficzny oraz epokę, w której system taki był tworzony, posiadają one wspólne cechy jak: istnienie praw natury, prawa naturalnego, pochodzących z prawa człowieka do życia, prawa do wolności, prawa do własności, które przynależą człowiekowi z racji samego istnienia człowieka, a więc nie muszą mu być nadane, ponieważ on je posiada z racji tego, że jest człowiekiem. Już sam fakt, że taki pogląd był powielany przez filozofów wszystkich epok, świadczy o naturalności praw człowieka. Zaakcentowane także podczas wykładu zostały obowiązki państwa wynikające z faktu, iż prawa człowieka są prawami naturalnymi. Państwo i inne systemy ( np. organizacje międzynarodowe) muszą je uznawać, nie muszą ich nadawać. Kodyfikacja praw człowieka wynika z tego, że prawo naturalne jest przekładane na prawo stanowione, by prawa człowieka były lepiej zrozumiałe i lepiej chronione. W trakcie dyskusji zaakcentowano również niezbędność istnienia w systemie politycznym procedury dochodzenia praw człowieka, w przypadku gdy są one łamane. Wskazano również na problem dalszego nierównego traktowania kobiet, pomimo tego, że w wielu państwach de iure kobiety mają zagwarantowane takie same uprawnienia jak mężczyźni.

19 października 2024 r. na Wydziale Nauk Społecznych odbyła się debata akademicka pt. "Prawa zwierząt i człowieka". Debata została zorganizowana we współpracy z Polskim Towarzystwem Filozoficznym Oddział w Siedlcach.

Wprowadzenia do debaty wygłosili: dr hab. Arkadiusz Indraszczyk prof. uczelni oraz dr hab. Cezary Kalita prof. uczelni.

Debata podzielona była na dwie części:

• Część 1 – Zwierzęta są równoważnym człowiekowi podmiotem praw – zwierzęta mają prawa
• Część 2 – Człowiek określa autonomiczne prawa innych – tylko ludzie mają prawa.

W debacie podjęto próbę odpowiedzi na pytania dotyczące ewentualnej potrzeby przewartościowania podstawowych praw człowieka i wskazania problemów, które są objęte tymi prawami. Czy istnienie praw zwierząt może dać szczęście człowiekowi i zwierzętom? Czy istnienie praw zwierząt może pomóc człowiekowi przetrwać, czy też są one zagrożeniem dla ludzkości? Jak rozumieć przesłanie: „Czyńcie sobie ziemię poddaną”? Czy zwierzęta są obdarzone wolną wolą i mogą wskazywać preferowane wybory? Czy istnieje niewolnictwo zwierząt? Czy nadrzędną wartością jest człowiek czy też życie (Gaja)? itd.

Debata nie została rozstrzygnięta, chociaż większość uczestników zgadzała się co do tego, że o ile powinniśmy chronić zwierzęta, to jednak nie powinny one posiadać katalogu praw, który zrównywałby je z ludźmi.

W dniu 28 marca 2024 r. odbyło się webinarium pt. „Prawa osób z niepełnosprawnościami w kontekście Ustawy z 19 czerwca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami”. W webinarium uczestniczyli pracownicy administracji rządowej oraz samorządowej, a także przedstawiciel polskiego sądownictwa.

Webinarium dotyczyło takich zagadnień jak:

• prawa osób z niepełnosprawnościami w świetle prawa międzynarodowego oraz europejskiego,
• wymagania stawiane instytucjom publicznym odnośnie wsparcia osób z niepełnosprawnościami w kontekście ustawodawstwa krajowego,
• obowiązki instytucji publicznych narzucone przez Ustawę z 19 czerwca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami,
• aktualna diagnoza podejmowanych przez instytucje publiczne działań, zapewniających ochronę praw osób z niepełnosprawnościami.

Spotkanie odbyło się z wykorzystanie platformy GoogleMeet. Było tłumaczone na PJM przez tłumaczkę PJM Halinę Grzeszczuk.