W dniach 9-10 października 2025 r. zrealizowaliśmy międzynarodową konferencję naukową pt. „Human Rights in not only Democratic Societies”.
Konferencja została objęta patronatem Rzecznika Praw Obywatelskich dra hab. Marcina Wiącka, Marszałka Województwa Mazowieckiego dra Adama Struzika i Prezydenta Miasta Siedlce Tomasza Hapunowicza.
Otwarcia konferencji dokonała dr hab. Malina Kaszuba prof. uczelni prorektor ds. innowacji współpracy Uniwersytetu w Siedlcach. Obrady toczyły się w panelu otwarcia, panelu otwartym i w panelu poświęconym prawom człowieka w filozofii politycznej. Podczas konferencji wygłoszono 30 wystąpień i referatów. Prelegenci reprezentowali następujące ośrodki naukowe: z Polski: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (prof. Ewelina Podgajna i dr Eleonora Kirwiel), Uniwersytet Jagielloński (Ivan Perepelkin), Uniwersytet Mikołaja Kopernika (Nisa Baykan i Geoffrey Lefebvre), Uniwersytet w Siedlcach (dr Agnieszka Dybowska, dr Michał Krawczyk, dr hab. Arkadiusz Indraszczyk, dr Łukasz Święcicki), Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (prof. Justyna Krzywkowska, prof. Mieczysław Różański, dr Marek Paszkowski, dr Krystyna Ziółkowska, Mikołaj Mirecki), Akademia Katolicka w Warszawie (prof. Tomasz Jakubiak i dr Mateusz Wyrzykowski), Akademia Sprawiedliwości (Agnieszka Sołtysik), Uniwersytet Śląski w Katowicach (dr Halina Szimo), Uniwersytet Wrocławski (dr Paweł Nowakowski).
Z zagranicy: Uniwersytet w Trnawie (dr Michaela Moravcikowa), Uniwersytet w Sarajewie (prof. Damir Banović), Polissia Narodowy Uniwersytet w Żytomierzu (prof. Vitalij Dankevych), Uniwersytet Witolda Wielkiego w Kownie (prof. Jan Żukovskis), Uniwersytet w Lubljanie (prof. Matjaz Jager), Uniwersytet Etvosza Loranda (dr Áron Fábián i dr Marton Matyasovszky-Németh), Uniwersytet w Maynuut (dr Gürkan Çapar), Uniwersytet Fryderyka-Aleksandra w Erlangen-Nürnberg (dr Eno Trimçev), Uniwersytet w Bukareszcie (dr Radu Uszkai).
Gościem specjalnym konferencji był Dragan Slivic z Dyrekcji Generalnej Praw Człowieka, ekspert Światowego Forum dla Demokracji przy Radzie Europy.
Obrady w panelu otwartym prowadzone były przez prof. Arkadiusza Indraszczyka i dr Agnieszkę Dybowską i toczyły się wokół różnorodnej tematyki praw człowieka, tak w ujęciu historycznym, jak i współczesnym. W dyskusji omawiano kwestię znaczenia istnienia i funkcjonowania międzynarodowych systemów ochrony praw człowieka dla wprowadzania takich w państwach budujących ustrój demokratyczny. Zgodzono się, że systemy te mają duże znaczenie, bowiem z jednej strony służą jako pewne wzorce do naśladowania, a po drugie zawierają przyjęte przez środowisko międzynarodowe katalogi praw i wolności człowieka, które powinny znaleźć się w prawodawstwie krajowym każdego demokratycznego państwa prawnego. W tym zakresie wielkie znaczenie mają systemy ochrony praw człowieka Rady Europy oraz Unii Europejskiej, wraz z ich wsparciem dla państw, które chcą implementować prawa i wolności człowieka do własnych porządków prawnych.
Drugim tematem dyskusji w tym panelu, który wzbudził większe zainteresowanie była kwestia nauczania religii jako prawa do wolności religijnej. Interesującym okazało się, dlaczego w Polsce tak mało związków wyznaniowych i kościołów zabiega o nauczanie ich religii w szkołach państwowych? Jednym z powodów jest fakt, iż większość tych związków jest mała i ma charakter raczej zamknięty, nie jest zainteresowana wchodzeniem z własnym przesłaniem do szkół państwowych.
Równoległy panel pt. „ Prawa człowieka w filozofii politycznej” prowadzony przez dra Łukasza Święcickiego, dotyczący relacji między prawami człowieka a filozofią polityki zgromadził badaczy głównie z ośrodków zagranicznych zajmujących się teoretycznymi i filozoficznymi aspektami praw człowieka w dyscyplinach takich jak prawo, filozofia i politologia. Wystąpienia obejmowały szeroki wachlarz zagadnień - od mechanizmów kształtowania posłuszeństwa w represyjnych reżimach politycznych z uwzględnieniem filozoficznej tradycji ukształtowanej przez nowożytną myśl polityczną i prawną, przez możliwości stosowania koncepcji strict liability w kontekście szeroko rozumianej filozofii libertariańskiej, po rolę instytucji w ochronie praw człowieka w warunkach „nieidealnych”. W dyskusji poruszono problematykę uniwersalizmu praw człowieka, jego dziedzictwo w tradycji katolickiej i francuskiej, a także kwestię prawomocności systemu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka czy znaczenie praw społecznych w lokalizowaniu praw człowieka. Ostatnie wystąpienia panelu dotyczyły wyzwań wynikających z rozwoju sztucznej inteligencji i digitalizacji życia społecznego, a także problemu praw człowieka w perspektywie postludzkiej, w tym w kontekście ideologii transhumanizmu.
W drugim dniu konferencji organizatorzy umożliwili uczestnikom konferencji zapoznanie się z Uniwersytetem w Siedlcach, poznanie ciekawej historii Pałacu Ogińskich, w którym mieści się Rektorat Uniwersytetu, a także z atrakcjami w mieście Siedlce, m.in. zapoznanie się ze zbiorami Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach, w tym ze słynnym obrazem „Ekstaza św. Franciszka” pędzla El Greco.
Jako organizatorzy jesteśmy przekonani, że konferencja przyczyniła się do pogłębienia naszej wiedzy o różnych aspektach praw człowieka, zarówno w obszarze ich treści jak i systemów mających jej chronić oraz wspomagać ich realizację.
Program Konferencji - plik PDF
Dr hab. Malina Kaszuba prof. uczelni prorektor ds. innowacji i współpracy Uniwersytetu w Siedlcach otwiera konferencję
Dr hab. Arkadiusz Indraszczyk prof. uczelni podczas przemówienia w panelu otwarcia
Dr Agnieszka Dybowska podczas przemówienia w panelu otwarcia
Referenci Panelu „Prawa człowieka w filozofii politycznej”, od lewej: dr Radu Uszkai, dr Gürkan Çapar, dr Aron Fabian, Geoffrey Lefebvre, dr Halina Šimo, dr Eno Trimçev, dr Łukasz Święcicki, prof. Matjaz Jager
Mateusz Wyrzykowski wygłasza referat w panelu „Prawa człowieka w filozofii politycznej”
Geoffrey Lefebvre wygłasza referat w panelu „Prawa człowieka w filozofii politycznej”
dr Łukasz Święcicki wygłasza referat w panelu „Prawa człowieka w filozofii politycznej”
Studentki obsługujące rejestrację konferencji